Column Dikkie Scipio - FGF

Iets moois is ook wat waard

Prof. Dikkie Scipio, column voor de Fleur Groenendijk Foundation, Kwartaalwinnaar Q1 2019.

In de 19e eeuw, wanneer er voor het eerst grote appartementencomplexen gebouwd werden, zijn de personeelsvertrekken vaak gesitueerd op de zolders of de daken van de woningen. In Europese en sommige Amerikaanse steden zoals Parijs, Barcelona of New York zijn ze nu geworden tot gewilde en kostbare penthouses met dakterrassen of worden ze gebruikt als trendy rooftopbars, restaurants, clubs of openbare daktuinen. Het is een verschijnsel dat alleen daar voorkomt waar de grondprijs hoog is dus elke meter gebruikt kan worden en wanneer de plek en de formule gewild is en het dus de moeite loont om omhoog te gaan.

Waar het in deze steden een kwestie van luxe is, is het op andere plaatsen een noodzaak. Veel grote steden in de wereld met extreme dichtheden kennen het verschijnsel van de bewoonde daken. Platte daken zijn vaak toegankelijk, zowel bij familiewoningen als bij appartementencomplexen, omdat daar de was gedroogd wordt. In de betere stadsdelen worden vaak kleinschalige woningen of slaapplaatsen van personeel, of van bekenden of familie van het personeel, op de daken gedoogd. In mindere stadsdelen worden de daken verhuurd voor de bouw van shack penthouses of illegaal overgenomen door rooftop slums. Dit is niet perse problematisch, zoals de bovenstaande met trots geplaatste toplocatie op airbnb doet vermoeden. Het is een kwestie van markt en aanbod.

En hier ligt precies de uitdaging voor het Dakdorpen Collectief. Rotterdam lanceerde in 2016 het plan Groene Daken in een poging meer waterbuffer in de stad te krijgen omdat de stad te veel versteend is geworden.

Sindsdien is er een gemeentelijke subsidie voor het groene dak beschikbaar (aanvankelijk 25 euro/m² en 15 euro/m² sinds 2019) en staat het groene dak op hoog op het wensenlijstje bij ontwikkelingen. De kosten voor het vergroenen van een bestaand dak zijn zo’n 65 euro/m². Er moet dus een serieuze aanleiding gevonden worden om de aanvullende investering te willen doen.

Intussen is het dak als alternatief voor openbare ruimte populair geworden in navolging van de succesformules in de echt dichte en welvarende steden. Dit maakt dat de aanvankelijke noodzaak tot meer waterbuffer ook nog een funfactor heeft gekregen. Het groene dak is echter nog steeds een beleidsnoodzaak, geen marktvraag. Dat wil niet zeggen dat het dat niet kan worden. Mits wet- en regelgeving, de sociale wenselijkheid van permanente of tijdelijke bewoning op daken en het verdienmodel gevonden kan worden om die ideeën, die wel aantrekkelijk zijn maar die op dit moment nog niet door de markt als noodzakelijk erkend worden, te realiseren.

Het is dus fantastisch dat het Dakdorpen Collectief juist dit onderzoek gaat doen en de FGF wil van harte een bijdrage hieraan faciliteren. Mocht de uitkomst van het onderzoek nu onverhoopt toch is dat er geen sluitend businessmodel te vinden is dan weet Rotterdam met haar Waterschappen meteen wat haar te doen staat. Gewoon wat beleid is als beleid financieren, groen is mooi, groen is goed en iets moois waar de Rotterdammers gelukkig van worden is ook wat waard.